Życie pierwszej wspólnoty chrześcijańskiej. Powstała na Bliskim Wschodzie, w ówczesnej prowincji rzymskiej Judei, zwanej później Palestyną, w wyniku nauczycielskiej i eklezjotwórczej działalności Jezusa Chrystusa oraz Jego odkupicielskiej śmierci na krzyżu i zmartwychwstania. Pierwsza wspólnota chrześcijańska ukształtowała N. T. Wright – Początki chrześcijaństwa a zmartwychwstanie Jezusa. 29 marca 2017 Marcin Walczak 5 komentarzy. Początki chrześcijaństwa a zmartwychwstanie Jezusa. Zmartwychwstanie Jezusa jako problem historyczny. (Tekst opublikowany w Sewanee Theological Review 41.2, 1998. Udostępniony za pozwoleniem autora na jego stronie internetowej.) Symbole pierwszych chrześcijan Napisano 13 grudnia, 2019 13 grudnia, 2019 Autor: pierwsichrzescijanie W III wiek , Obrazy Dodaj komentarz nasze sygnety niech posiadają gołębicę lub rybę czy łódź () lub kotwicę Klemens Aleksandryjski, "Pedagog" III, 11, przed 215 r. n.e. Wielbili Boga, a cały lud odnosił się do nich życzliwie. Pan zaś przymnażał im codziennie tych, którzy dostępowali zbawienia. Jeden duch i jedno serce ożywiały wszystkich wierzących. Żaden nie nazywał swoim tego, co posiadał, ale wszystko mieli wspólne. Apostołowie z wielką mocą świadczyli o zmartwychwstaniu Pana Jezusa, a Tradycyjni Żydzi byli jednak coraz bardziej niechętni Jezusowi. Po pierwsze dlatego, że według nich nie mógł być mesjaszem: był przecież tylko ubogim Galilejczykiem (nawet nie Judejczykiem). Po drugie – dla Żydów twierdzenie chrześcijan, że Jezus jest Synem Bożym, a jego ojcem jest Bóg Żydów, Jahwe, było bluźnierstwem. W pierwszych wiekach swego istnienia, chrześcijaństwo rozprzestrzeniło się na całe Imperium Rzymskie, a także na Etiopię, Zakaukazie i niektóre części Azji. Ataki na chrześcijan w fToM4Y. Quo Vadis Henryk Sienkiewicz rozczytywał się w łacińskich utworach starożytnych, szczególnie Tacyta. Odbył wiele podróży do Rzymu, zwiedzał zabytki, wędrował po katakumbach. “Quo Vadis” jest urzeczywistnieniem zamysłów, jakie w tamtym czasie zrodziły się w umyśle pisarza. Była to chęć ukazania w utworze dwóch światów: starożytnego - pogańskiego i nowego - chrześcijańskiego. Pierwszego, w chwili gdy nadciąga już zmierzch jego wielkości, a drugiego w początkach jego istnienia, w okresie prześladowania pierwszych chrześcijan za czasów Nerona. Zamierzeniem pisarza było także pokazanie siły tego świata, która to siła, jego zdaniem, odegrała decydującą rolę w historii Rzymu i ludzkości, oraz zwycięstwo chrześcijańskiego ducha nad potęgą pogańskiego Rzymu. Co bardzo istotne, Sienkiewicz poszukiwał niejako przy okazji analogii między prześladowaniem chrześcijan przez Nerona, a prześladowaniem Polaków pod zaborami. Powieść, drukowana początkowo w odcinkach w dwóch czasopismach (“Gazeta Polska”, “Dziennik Poznański”), szybko rozeszła się po całym świecie, tłumaczona na wiele języków. Wszędzie zdobywała ogromne powodzenie i przyniosła pisarzowi sławę nie tylko w kraju, ale na obu półkulach - w 1905 roku Sienkiewicz otrzymał za nią nagrodę Nobla. “Quo Vadis” stała się jedną z pierwszych powieści polskich, które weszły w skład arcydzieł literatury światowej. Doczekała się niezliczonych przeróbek teatralnych, operowych, baletowych i filmowych oraz stała się inspiracją malarską. Tło historyczne powieści W powieści ukazane są czasy starożytnego Rzymu za panowania Nerona z okresu prześladowania pierwszych chrześcijan. Neron (Nero Claudius Caesar, 37-68) był cesarzem rzymskim w latach 54-68, objął władzę mając zaledwie 17 lat. Akcja powieści toczy się w latach 63-66, zaś epilog (śmierć Nerona) przypada na rok 68. Sam Sienkiewicz nazywa utwór powieścią historyczną, a okres panowania Nerona traktuje jako epokę upadku cywilizacji rzymskiej. Postacie historyczne występujące w powieści to: Neron, Seneka, Tigellin, Petroniusz, Poppea oraz apostołowie Piotr i Paweł. Głównymi wydarzeniami historycznymi są: pożar Rzymu i męczeństwo chrześcijan. Kompozycja utworu Powieść “Quo Vadis” stanowi w dużym stopniu analogię do “Trylogii”. Ma to związek z występowaniem dwóch wątków - historycznego i romansowego, połączonych i przeplatających się ze sobą. Mamy tu do czynienia z tradycyjnym wątkiem romansowym z przeszkodami ( z powodu usposobienia bohatera, jego gwałtowności - jak u Kmicica), nagłymi, niespodziewanymi niebezpieczeństwami, cudownymi ocaleniami, szczęśliwym zakończeniem, a także przemianą wewnętrzną bohatera (podobnie jak u Kmicica). Główne wydarzenia w utworze • przybycie Winicjusza z Armenii do Rzymu, • Ligia na dworze cezara, • uprowadzenie Ligii przez Ursusa i chrześcijan, • poszukiwanie Ligii, spotkanie Chilona z Glaukiem, • zgromadzenie chrześcijan, śmierć Krotona, • wewnętrzna przemiana Winicjusza, • “pływająca uczta” Nerona, • pożar Rzymu, oskarżenie chrześcijan, uwięzienie Ligii, • straszne sceny cyrkowe i “pochodnie” Nerona, śmierć Chilona, • walka Ursusa z turem, ocalenie Ligii, • śmierć Petroniusza, • śmierć Nerona (epilog). Obraz dwóch światów w powieści - upadającego pogańskiego Rzymu i rodzącego się chrześcijaństwa Starożytny świat pogański to potęga rządząca i wszechmocna, zadziwiająca ludzkość wspaniałością swojej kultury, bogactwem form życia i myśli filozoficznej. Stworzył on trwałe pomniki architektury, literatury, filozofii i prawa. Z jednej strony był to świat przepychu i bogactwa, poczucia piękna, radości i różnorodności życia, a z drugiej świat niewolnictwa, wyzysku, wojen, rzezi i okrutnych, despotycznych rządów. Jego reprezentanci w powieści to: Neron, Petroniusz, Chilon, Tigellin, Poppea oraz Winicjusz (do czasu). Ten schyłkowy, zbliżający się do zagłady, odchodzący w przeszłość świat przepojony był zmysłowością, cynizmem, rozwiązłością, rozpustą, okrucieństwem, nikczemnością, a także sceptycyzmem, materialistycznym widzeniem świata i chęcią użycia przy braku jakichkolwiek ideałów i skrupułów. Przyczyn jego klęski Sienkiewicz nie ukazuje w pełni. Poprzestaje na odtworzeniu życia obyczajowego, a źródeł upadku doszukuje się wyłącznie w sferze moralności najwyższych warstw społecznych. Świat chrześcijański natomiast reprezentują w utworze: Ursus, Pomponia Grecyna, Ligia, Glaukus, apostołowie Piotr i Paweł oraz rzesze chrześcijan. Chrześcijaństwo - religia głosząca miłość, braterstwo i równość wszystkich ludzi jako dzieci jednego Boga, przeznaczonych do wiecznego życia - pojawia się w I w w wyniku działalności Jezusa Chrystusa i apostołów. Sienkiewicz podkreśla potęgę wiary chrześcijańskiej (“Ta nauka ogarnia świat i ona jedna może go odrodzić”). Chrześcijaństwo obejmowało coraz szersze kręgi. Za czasów Nerona są tysiące chrześcijan w Rzymie, w Grecji, w Azji Mniejszej. “Ci ludzie nie tylko czuli swego Boga, ale go z całej duszy kochali, tego zaś Winicjusz nie widział dotąd w żadnej ziemi, w żadnych obrzędach, w żadnej świątyni”. Chcąc uniknąć prześladowań chrześcijanie modlili się w ukryciu, zbierając się w opustoszałych miejscach za miastem. Najważniejsze postacie utworu 1. NERON • postać negatywna, młody, żył 31 lat (37-68), ukazany pod koniec swego życia, pyszny, próżny, żądny sławy, odrażający, wulgarny, śmieszny, zniewieściały, tchórzliwy, okrutny, zdemoralizowany, rozpustnik, wróg chrześcijan, tyran, zdrajca, zbrodniarz, potwór, komediant, arcybłazen, dekadent, krótkowidz, otyły (dużo jadł i pił), przedstawiciel rozkładu moralnego; skupiły się w nim wszystkie ujemne strony rozpadającego się Rzymu, prowadzi hulaszczy tryb życia, codziennie urządza huczne uczty; • jego dwór jest źródłem zła, które promieniuje na otoczenie; • piastuje urząd cezara, najwyższą godność w imperium, otoczony gromadą zauszników (Tigellin) i tłumem pochlebców, którzy nazywają go nawet zbawicielem świata; • mówi: “Ja nie mam innego Boga niż siebie”; • uważa, że każdy, kto nie wielbi cezara, jest wrogiem Rzymu; • w pierwszym okresie swoich rządów pod wpływem filozofa Seneki i Burrusa (prefekta pretorianów, tj. przybocznej straży cesarza) rządzi rozsądnie i jest cenionym; później pod wpływem Tigellina staje się krwawym despotą i morduje tych, w których widzi przeszkodę dla siebie; każe zabić matkę, żonę, brata i syna cesarza Klaudiusza; • zaniedbuje obowiązki państwowe; czuje się wszechstronnym poetą, aktorem, muzykiem, śpiewakiem, tancerzem i w tej roli występuje na widowiskach publicznych w Ancjum i w Grecji oraz w teatrach rzymskich, przekonany o wielkości swojego talentu - czuje się bardziej artystą niż władcą i nudzi się w Rzymie; • marzy o zagładzie Rzymu, by móc zbudować nowe miasto, które ma nosić nazwę Neronia; • jest bezwzględnym, nieodpowiedzialnym, słabym władcą, nie dostrzegającym istotnych potrzeb państwa, zapatrzonym wyłącznie w siebie i realizującym własne kaprysy, narzeka, że nigdy nie widział płonącego miasta; zazdrości Priamowi, który mógł oglądać pożar Troi i uważa, że pożar Rzymu byłby doskonałą inspiracją do stworzenia poematu większego od “Iliady” Homera; • jego pragnienia zostają zaspokojone przez służącego Tygellina; • w czasie pożaru Rzymu specjalnie powraca do niego nocą, by się zachwycać jego widokiem i spogląda na nie z wodociągu Appijskiego w odpowiednio wystudiowanej pozie, ubrany w purpurowy płaszcz i wieniec ze złotych laurów, z lutnią w ręku; upaja się patosem własnych słów, nie troszcząc się wcale o los nieszczęśliwych ludzi; nie wydaje żadnych rozkazów odnośnie ratowania palącego się miasta, “radował się w sercu, że wreszcie ujrzał tragedię, podobną do tej, którą opisuje”; • chcąc zrzucić z siebie odpowiedzialność za zbrodnię podpalenia Rzymu, szuka rzekomych podpalaczy i nakazuje aresztować chrześcijan pod zarzutem podpalenia miasta; • urządza igrzyska, na których chrześcijanie są rzucani na pożarcie dzikim zwierzętom, krzyżowani i żywcem paleni; • skazuje chrześcijankę Ligię na śmierć, nie licząc się z prawem, które chroniło zakładniczkę; • z powodu tchórzostwa nie ośmiela się w amfiteatrze sprzeciwić się woli tłumów, które domagają się groźnie ułaskawienia Ligii i Ursusa; po długim wahaniu daje znak łaski; • w ostatnim okresie panowania wydaje bardzo liczne wyroki śmierci; zbuntowani pretorianie ogłaszają cezarem Galbę; senat wydaje na Nerona wyrok śmierci; • chcąc ujść pomsty i pohańbienia, kończy samobójstwem, mając 31 lat; gdy przyłożył sobie sztylet do szyi, brak mu było odwagi, by zagłębić ostrze i wówczas Epafrodyt popchnął mu rękę i nóż wszedł aż po głownię. 2. PETRONIUSZ • postać sympatyczna, najciekawsza w powieści, doskonała kreacja psychologiczna, wysuwa się na pierwszy plan w utworze; • bogaty patrycjusz, egoista, wygodny, opanowany, wyniosły, inteligentny, wyrozumiały, łagodny, sceptyczny, tolerancyjny, niczemu i nikomu się nie dziwi, lubiany przez plebs rzymski, którym pogardza jako patrycjusz i artysta; • wykształcony, znawca literatury i sztuki, pisarz, pisze wierszem i prozą, autor epigramatów i utworu “Satyricon”; • bardzo kocha życie, umie rozkoszować się nim i urządza je sobie, jak potrafi najwygodniej; mówi do siebie: “Zawsze próbowałem tak żyć, by cieszyć się każdym dniem”; • nie może i nie chce zrozumieć chrześcijan, bo każą mu się wyrzec używania życia, uczt i rozkoszy, ale mówi o nich z szacunkiem i podziwem; • przebywa na dworze Nerona jako jeden z najbliższych jego ludzi w roli “arbitra elegancji” (doradcy w sprawach artystycznych), traktując cezara z góry; bardzo nisko ocenia jego talent, twórczość i smak artystyczny i brzydzi się jego okrucieństwami, nie jest donosicielem; • bierze udział w orgiach cesarskiego dworu, zbyt leniwy, aby im się przeciwstawić; • mimo że zdaje sobie sprawę z otaczającego zła i podłości, nie walczy z tym stanem rzeczy za cenę wygodnego, opromienionego blaskiem piękna życia; jest biernym świadkiem tego, co się dokoła niego dzieje, aprobuje świat, do którego należy, starając się go wysubtelnić; • widzi zbliżający się upadek Rzymu, zanik rzymskich cnót i cywilizacji; zdaje sobie sprawę z tego, że patrzy na schyłek swojego świata i na wschód nowej ery; jest łącznikiem obu światów. 3. CHILON • postać drugoplanowa, ale istotna z punktu widzenia intrygi w powieści, świetnie nakreślona w utworze; jest łącznikiem między postaciami świata rzymskiego i chrześcijańskiego; • lekarz, mędrzec, wróżbita, włóczęga, kłamca, oszust, szpieg, donosicicl, zdrajca, pochlebca, łotr, tchórz; sprytny, przebiegły, mściwy, zazdrosny, nikczemny, śmieszny z wyglądu, nie zna uczucia wdzięczności; ideał podłości; • wciąż poszukuje nowin mających się dobrze opłacać, lubi dowiadywać się cudzych tajemnic, by je w danej chwili obrócić na własny pożytek; • sceptyk, który w nic nie wierzy; jednakową wartość ma dla niego zło i dobro; • filozofujący błazen z ciemną przeszłością rzezimieszka; przed przybyciem do Rzymu zaprzedał Glauka rozbójnikom, pozbawiając go rodziny i mienia, a spotkawszy go później w Rzymie w czasie prowadzonej na prośbę Winicjusza pogoni za Ligią, powtórnie nastaje na jego życie; • zostaje pozornie chrześcijaninem, aby wejść między wiernych, odnaleźć Ligię i zdobyć od Winicjusza jak najwięcej pieniędzy, oskarża chrześcijan, zdradza informacje o nich, przyczynia się do okrutnych ich prześladowań; staje się zausznikiem Tigellina, dygnitarzem, bogaczem i towarzyszy cezarowi na igrzyskach; • wydaje Glauka w ręce Tigellina, chociaż ten po chrześcijańsku przebaczył mu jego złe czyny; • nie może znieść widoku rozlewu krwi na arenie cyrkowej, poci się, sinieje, szczęka zębami, drży cały i mdleje, ale Nero zmusza go do oglądania owoców swego oskarżenia; • pod ciężarem krwawych widowisk, męczeństwa Glauka, a szczególnie przebaczenia mu win w imię Chrystusa dokonuje się w jego duszy przemiana; nawraca się, odnajduje w sobie odwagę i daje świadectwo prawdzie, wyznając publicznie, iż Nero jest podpalaczem Rzymu, a chrześcijanie są niewinni; przyjmuje chrzest i ginie śmiercią męczeńską, w ten sam sposób jak wydawani wcześniej przez niego chrześcijanie; • jego nawrócenie, mimo iż był oporny, jest świadectwem wielkiego triumfu idei chrześcijańskiej, a obraz męczonego starca, którego niedźwiedź oszczędza i nie chce rozszarpać, jest wprost przerażający. 4. TIGELLIN • intrygant, zausznik cezara, najpodlejszy z doradców, służalczy; gbur, nieuk, postać negatywna; • walczy bez skrupułów z Petroniuszem o względy cezara; • za zgodą Nerona zajmuje się zorganizowaniem podpalenia Rzymu; pożar trwał 6 dni i 6 nocy. 5. GLAUKUS • wprowadza w czyn przykazanie miłości, darując dwukrotnie winy i krzywdy swemu katowi - Chilonowi; • drugie przebaczenie, którego udziela, gorejąc jako żywa pochodnia Nerona, dokonuje cudu nawrócenia zatwardziałego Chilona na wiarę chrześcijańską; • do jego zgonu można zastosować sentencję, że “krew męczenników jest nasieniem nowych wyznawców wiary”. 6. APOSTOŁ PIOTR • dobry, wyrozumiały, skromny, wielki; uosobienie idei chrystianizmu, duchowy przywódca chrześcijan; • organizuje Kościół, zjednując mu coraz więcej wiernych; • przynosi radość, spokój, zachętę do znoszenia cierpień, uczy przebaczania; • cieszy się ogromną popularnością i szacunkiem wśród chrześcijan, cierpi wraz z nimi niewygody życia, wędrowiec; • czuje się odpowiedzialny za chrześcijan w Rzymie; rozumie, dlaczego Chrystus zawraca go z drogi do miasta zbrodni, rozpusty i pychy; • w czasie prześladowań chrześcijanie ukrywają go, widząc w nim następcę Chrystusa; • umiera jako męczennik w tym samym dniu co apostoł Paweł. Wątek romansowy w utworze - miłość Winicjusza i Ligii Dzieje miłości Winicjusza i Ligii są głównym wątkiem akcji powieści. Młodzieniec zakochuje się w dziewczynie od pierwszego wejrzenia, chce ją zdobyć, lecz ona ucieka. Ten jednak nie rezygnuje - szuka jej po całym Rzymie, a gdy się wreszcie odnajdują i przysięgają sobie miłość, wybucha pożar miasta. Winicjusz znów szuka dziewczyny, chcąc ją ocalić. Ligia tymczasem zostaje uwięziona, później choruje, a następnie w jej obronie walczy zwycięsko Ursus z turem na arenie cyrkowej. Cały amfiteatr żąda prawa łaski dla zwycięzcy i ocalonej. Wreszcie zakochani mogą się połączyć i żyć szczęśliwie. Wątek rozwija się, jak w tradycyjnym romansie, przez pokonywanie piętrzących się przeszkód, które stają na drodze połączenia się zakochanych - nagłych, niespodziewanych niebezpieczeństw i cudownych ocaleń - na pozór nie ma tu trójkąta bohaterów, Ligia ma jednego pretendenta do swej ręki, natomiast funkcję rywala nieodzownego w dziejach miłości “z przeszkodami” pełni żona Nerona, Poppea, usiłująca zemścić się na pięknym Winicjuszu za to, że zlekceważył względy, jakie mu okazywała w czasie nocnej orgii w ogrodach cesarskich. Strach przed zemstą obrażonej cesarzowej skłania Ligię do szukania schronienia wśród chrześcijan i z chwilą rozpoczęcia ich prześladowań zostaje wraz z nimi uwięziona. O perypetiach wątku miłosnego decyduje jego powiązanie z wątkiem historycznym. Winicjusz to młody patrycjusz rzymski, postać fikcyjna w utworze, “potomek” znanego konsularnego rodu patrycjuszy rzymskich, trybun wojskowy, poganin. Dzielny, dumny, niecierpliwy, nieposkromiony Rzymianin, uosobienie męstwa, siły, zdecydowania, odwagi wojennej, o dobrym sercu i prawej, ale nieokiełznanej naturze. Gwałtowny, niemal dziki, nie umie hamować gniewu, gotów porwać się na samego Nerona, w uniesieniu bez litości dla niewolników. Obcując z chrześcijanami, zaczyna powoli rozumieć ich naukę, poznaje jej prawdy, przyjmuje chrzest, jest świadkiem, jak Glaukus przebacza Chilonowi. Wątpliwości rodzące się w jego duszy rozpraszają słowa apostoła Piotra. Odmieniony, wyzwala swoich niewolników. Jest typowym przykładem wpływu, jaki chrześcijaństwo wywiera na pogan. Postać dynamiczna, przechodzi głęboką wewnętrzną przemianę: z typowego, aroganckiego, okrutnego Rzymianina staje się chrześcijaninem, pokornym wyznawcą wiary, a w tym przeobrażeniu pomaga mu miłość do chrześcijanki Ligii. Ligia to chrześcijanka, Słowianka, córka wodza Lygów - plemienia zamieszkującego kraj, z którego pochodzi autor powieści - nazywana w ojczyźnie swojej Kaliną (imieniem kojarzącym się z grec. “kalos” - piękny). Wywieziona do Rzymu jako zakładniczka wraz z wiernym sługą Ursusem, znajduje przybranych rodziców - rzymskiego wodza Plaucjusza Aulusa i jego żony Pomponii Grecyny. U nich właśnie styka się z chrześcijaństwem i poznaje Winicjusza. Jej urodę podziwia sam Petroniusz, który jako znawca, uważa, że “jest w niej coś niezwykłego”. Ligia to gorąca wyznawczyni nowej wiary, odgrywa decydującą rolę w przemianie wewnętrznej Winicjusza. To o nią właśnie rozgrywa się akcja powieści, lecz ona sama jest zawsze bierna. Wartości poznawcze i ideowo-wychowawcze utworu 1. zobrazowanie życia na dworze cezara (uczty, uroczystości, igrzyska cyrkowe, podróże) oraz życia starożytnego Rzymu, jego kultury za czasów Nerona; 2. portret Nerona jako człowieka, władcy i artysty uosobieniem zła; ponosi klęskę moralną; 3. odzwierciedlenie odwiecznej walki dobra ze złem i podkreślenie prawdy, że zawsze zwycięża dobro; 4. ukazanie nieprzemijających wartości ogólnoludzkich reprezentowanych przez chrześcijan, które przyczyniają się do ich zwycięstwa nad degenerującym się światem pogańskim - miłość do drugiego człowieka, dobroć, wyrozumiałość, przyjaźń, prawość, sprawiedliwość, umiejętność przebaczania. Poznaj 10 niezwykłych miejsc, które zapisały się najważniejszymi wydarzeniami w życiu Kościoła. To miejsca, odwiedzane co roku przez mnóstwo wiernych, którzy oddają się w skupieniu modlitwie, stając się częścią historii religii chrześcijańskiej. Ich wyjątkowość polega nie tylko na świadomości, że właśnie tam miały miejsca ozdrowienia, objawienia i najistotniejsze chwile dla wiernych, ale też na tym, że będąc tam, możemy sami poczuć w sercu namiastkę wzniosłości minionych wydarzeń. Połączenia lotnicze w te niesamowite miejsca znajdziecie na stronie Tanie loty — 1. Fatima W Fatimie w Portugalii wierni odwiedzają Sanktuarium Fatimskie. Od wielu lat stanowi ośrodek kultu maryjnego i jest celem pielgrzymek z całego świata. A wszystko swój początek miało w 1917 roku, kiedy to pomiędzy 13 maja a 13 października trójce małych pasterzy z Fatimy objawiała się Matka Boża, przekazując trzy tajemnice fatimskie. Przekazane dzieciom - Hiacyncie i Franciszkowi Marto oraz Łucji dos Santos — tajemnice, upublicznione zostały dopiero w 1941 (dwie z trzech wizji) oraz w 2000 roku. Sanktuarium, do którego odbywają się pielgrzymki powstało dokładnie w miejscu objawień Matki Bożej. Do Fatimy najlepsze połączenia lokalne znajdzie z Porto. Z Polski najtańsze połączenia lotnicze z Warszawy. Loty Warszawa Porto już od 854 zł w dwie strony 2. Jerozolima Jerozolima to największe miasto i stolica Izraela. To wyjątkowe miejsce ważne jest nie tylko dla chrześcijaństwa, ale także dla islamu, judaizmu i wielu innych religii. Dla chrześcijan szczególne znaczenie ma rola miasta w Starym Testamencie oraz w życiu Jezusa Chrystusa. W Jerozolimie jest więc co najmniej kilka miejsc, które podczas pielgrzymki trzeba koniecznie odwiedzić. Aby podkreślić wyjątkowość Jerozolimy, wystarczy wspomnieć o kilku wydarzeniach, które miały tam miejsce: według opisów biblijnych, Jezus Chrystus zawitał tam już kilka chwil po narodzinach, na Górze Syjon odbyła się ostatnia wieczerza, Golgota to miejsce ukrzyżowania Jezusa Chrystusa, a Bazylika Grobu Świętego, to miejsce złożenia ciała i zmartwychwstania. Najlepszym sposobem dostania się do Jerozolimy jest lot z Warszawy do Tel Avivu a następnie połączenie lokalne bezpośrednio do Jerozolimy. Loty Warszawa Tel Aviv już od 398 zł w dwie strony 3. Lourdes Lourdes jest miastem, leżącym w południowej Francji. Mieszczące się tam sanktuarium maryjne jest największym w kraju i jednym z największych na całym świecie ośrodków kultu maryjnego. Poprzez to, jest także bardzo popularnym celem pielgrzymek — Lourdes odwiedza rok do roku ponad 6 milionów wiernych. To właśnie w miejscu, w którym stoi dziś sanktuarium, w 1858 roku czternastolatce — Bernadecie Soubirous, objawiła się Matka Boża. Dziewczynka usłyszała wtedy słowa (wymówione w miejscowym języku) Que soy era Immaculada councepciou, co w tłumaczeniu oznaczało Jestem Niepokalane Poczęcie. Loty Warszawa Lourdes już od 1746 zł w dwie strony 4. Loreto Loreto rozciąga się w malowniczych Włoszech nad Adriatykiem. Licznie przybywający pielgrzymi odwiedzają tu sanktuarium Santa Casa (pełna nazwa: Papieskie Sanktuarium Większe Świętego Domu Madonny z Loreto). To piękna, bogato zdobiona XV-wieczna bazylika, której szyku dodają wspaniałe mozaiki, dzieła Bramantego, freski i spektakularne rzeźby. Ale dla wiernych istotniejszym celem pielgrzymek jest Święty Domek, który znajduje się na terenie sanktuarium. Choć na świecie istnieje wiele replik, to według legendy właśnie tu stoi fragment prawdziwego nazaretańskiego domu Maryi. Do Włoch przewiozła go rodzina De Angelis, ratując przed zniszczeniem. Santa Casa di Loreto jest z kamienia, a od strony zewnętrznej ściany zdobią marmurowe płaskorzeźby. To tu miała urodzić się Maryja, tu miała się wychowywać i doświadczyć zwiastowania. Tu także, według legendy, mieszkał Jezus Chrystus. Do Loreto możecie dostać się z Bolonii. Z Polski najtańsze bilety lotnicze znajdziecie z Warszawy. Loty Warszawa Bolonia już od 298 zł w dwie strony 5. Betlejem Betlejem to miasto w Autonomii Palestyńskiej. Od wieków kojarzone jest z kultem miejsca narodzin Jezusa Chrystusa. Nic więc dziwnego, że co roku przybywają tu tłumy pielgrzymów, aby oddać się modlitwie. To właśnie tu, w półnaturalnej Grocie Mlecznej/Grocie Narodzenia (Magharet es Sitti Mariam) w Palestynie mieści się sanktuarium maryjne. Tu stoi dumnie Bazylika Narodzenia Pańskiego — jeden z najstarszych kościołów na świecie, pod nią zaś znajduje się grota, w której na świat miał przyjść Jezus Chrystus. W centralnym punkcie znajduje się miejsce Narodzenia Pańskiego, oznaczone łacińską gwiazdą z początku XVIIIw. Aby dostać się do Betlejem trzeba dojechać autobusem do granicy, czyli muru zbudowanego w ostatnich latach przez Izrael. Połączenia takie znajdziecie bezpośrednio z Tel Avivu. 6. Medjugorie Medjugorie leży w Bośni i Hercegowinie. To jedno z ciekawszych miejsc pielgrzymek, po dziś dzień bowiem, wydarzenia, których było świadkiem nie zostały przez kościół ani odrzucone, ani potwierdzone — badanie ich autentyczności wciąż trwa. Niezależnie od tego jednak, rokrocznie, przyciąga tłumy wiernych, który pragną odwiedzić miejsce licznych objawień Matki Bożej. Relacje objawień przekazane zostały przez sześć osób. Początek miały w 1981 roku i według widzących, wciąż trwają. Mimo braku oficjalnego centrum kultu, wierni przybywają do Kościoła św. Jakuba, odwiedzając jednocześnie miejsca kolejnych objawień. Bezpośrednio do Medjugorie znajdziecie połączenia z Belgradu. Loty Warszawa Belgrad już od 470 zł w dwie strony 7. Watykan Watykan — Państwo Watykańskie to kościelna enklawa w Rzymie, która całemu światu (słusznie) kojarzy się z Biskupem Rzymu i Stolicą Apostolską. Historia samego Wzgórza Watykańskiego sięga już IV wieku. Początkową siedzibą papieską był Lateran, Watykan wówczas stanowił miejsce pielgrzymek do grobu św. Piotra. Niedługo potem, Watykan zaczął stawać się miejscem ochronnym dla papieża, aby w końcu, oficjalnie w 1377 roku stać się papieską siedzibą. Obok rezydowania papieża i bycia siedzibą papieskich dykasterii, Watykan to także spektakularna Bazylika św. Piotra na placu św. Piotra, zbudowana w miejscu, w którym złożono relikwie św. Piotra. W jej podziemiach mieszczą się groby papieskie — w tym, tak bliski sercu Polaków grób Jana Pawła II. To także pomniejsze kościoły, kaplice i oszałamiające muzea watykańskie. Loty Warszawa Rzym już od 163 zł w dwie strony 8. Asyż Kolejnym celem pielgrzymek we Włoszech jest Asyż. Wierni przybywają tu licznie, aby odwiedzać Bazylikę św. Franciszka — z relikwiami, Bazylikę św. Klary — również z relikwiami oraz Krzyżem z San Damiano, ale przede wszystkim przybywają dlatego, że Asyż jest miejscem narodzin św. Franciszka oraz św. Klary. To malownicze miasteczko znane jest także z międzynarodowego pojednania religijnego, zapoczątkowanego przez Jana Pawła II podczas Światowych Dni o Pokój (pierwsze spotkanie odbyło się w 1986 roku, gromadząc przedstawicieli niemal wszystkich religii na świecie). Obok wspaniałych kościołów i katedr, zobaczyć tu można Grotę św. Franciszka, w której zachowało się jego kamienne łoże. Do Asyżu dostaniecie się np. z Florencji (ok. godziny samochodem). Loty Warszawa Florencja już od 218 zł w dwie strony 9. Góra Synaj Kolejnym — wcale nie mniej ważnym od poprzednich — miejscem odwiedzin pielgrzymów z całego świata jest Góra Synaj, zwana także Górą Mojżesza. Leżąca na Półwyspie Synaj w Egipcie góra, jest miejscem, gdzie wg Starego Testamentu Bóg Jahwe miał przekazać Mojżeszowi Dziesięć Przykazań w formie kamiennych tablic. Tu także Mojżesz zawarł z narodem izraelskim przymierze. U stóp Góry Świętej Katarzyny leży Klasztor Świętej Katarzyny, w którym miało dokonać się biblijne Objawienie Jahwe. To miejsce, choć w gorącym, niełaskawym klimacie, jest dla chrześcijan wyjątkowe, dlatego przyciąga tak tłumnie ludzi z całego świata. Tutaj znajdziecie loty do Egiptu - ceny od 962 w dwie strony 10. Jezioro Galilejskie Jezioro Galilejskie, zwane także morzem Kinneret leży w Galilei w Izraelu. To niezwykłe jezioro przepływowe, przepuszczające przez swój nurt rzekę Jordan. To właśnie z tego regionu — z nabrzeży jeziora pochodziła większość apostołów Jezusa. Nad brzegiem także zostali oni powołani przez Jezusa Chrystusa. Również najsłynniejsze kazanie zostało wygłoszone na górze nad brzegiem jeziora, tu także zapisały się w historii religii liczne cuda oraz wiele ozdrowień, dokonanych na ludności rybackich wiosek przez Jezusa Chrystusa. Tak jak w przypadku Betlejem najlepszym sposobem dostania się na Górę Synaj są połączenia autokarowe z Tel Avivu Świat w swoim bogactwie skrywa jeszcze wiele miejsc chrześcijańskich cudów, które warto odwiedzić. Powyższe zestawienie stanowi jednak z pewnością listę najważniejszych, najznakomitszych i bezwzględnie wartych odwiedzenia miejsc kultu religijnego. opr. mg/mg Jutro, 22 sierpnia po raz pierwszy będzie obchodzony Międzynarodowy Dzień Upamiętniający Ofiary Aktów Przemocy ze względu na Religię lub Wyznanie. Rezolucję w tej sprawie jednogłośnie przyjęło w maju br. Zgromadzenie Ogólne ONZ z inicjatywy polskiej dyplomacji. Z kolei według raportu Open Doors (Otwarte Drzwi) – organizacji protestanckiej, obecnej w ponad 60 krajach – w 2018 zginęło więcej wyznawców Chrystusa niż rok wcześniej: w sumie było ich co najmniej 3066. Liczba ta nie obejmuje tych, którzy zginęli w wyniku wojen czy klęsk żywiołowych jak susze czy powodzie, ale dotyczy wyłącznie zabójstw z powody wiary. Głównymi sprawcami pozostają niezmiennie od lat fundamentalizm islamski i nacjonalizm religijny. 61 proc. ludności świata żyje w krajach, których obywatele nie mogą w pełni swobodnie wyrażać swej wiary. Za większością przypadków łamania wolności religijnej stoją radykalizm islamski, państwa autorytarne i skrajne nacjonalizmy. Według wydawanego od 15 lat przez Otwarte Drzwi Światowego Indeksu Prześladowań do pierwszej dziesiątki krajów, w których chrześcijanie są najbardziej prześladowani, należą Korea Północna, Afganistan, Somalia, Libia, Pakistan, Sudan, Erytrea, Jemen, Iran i Indie. Jako niechlubny przykład pogorszenia warunków życia dla chrześcijan ta międzynarodowa organizacja wymienia Chiny. Kraj ten „awansował” z 43 na 27 miejsce i jest „doskonałym przykładem coraz większego ograniczania wolności religijnej przez coraz bardziej represyjny reżim”. W ubiegłym roku więziono tam więcej chrześcijan niż w jakimkolwiek innym kraju. Open Doors wymienia też problem forsowania religijno-nacjonalistycznej polityki w Indiach, Turcji, Mjanmarze, Laosie, Butanie czy Nepalu. Tamtejsze rządy chcą w ten sposób „zwiększyć nacisk na chrześcijan i inne mniejszości religijne”. Według najnowszego raportu „w coraz większej liczbie krajów chrześcijanie doświadczają wykluczenia społecznego i ucisku ze strony państwa, ponieważ nie chcą podążać za daną ideologią czy religią, lecz chcą wyznawać swoją wiarę". W Pakistanie, szczególnie na terenach wiejskich chrześcijanie są uważni za obywateli drugiej kategorii. Bardzo często ofiarami takiej postawy są dzieci, doświadczające różnych przejawów nietolerancji. "Molestowanie i inwigilacja coraz bardziej zmuszają ich do życia w podziemiu i poważnie ograniczają prawo do wolności religijnej” – stwierdza raport. Organizacja wskazuje też na rosnące prześladowanie przez islamski ekstremizm, szczególnie w Azji i Afryce Subsaharyjskiej, np. w Libii czy Egipcie. W Nigerii za wiarę zamordowano 3 731 chrześcijan, więcej niż we wszystkich innych krajach razem wziętych. Według Open Doors doniesienia o tym, że terrorystyczna organizacja islamska „Boko Haram” została pokonana, okazują się bezpodstawne. Szczególnie silne prześladowania spotykają kobiety i dzieci. Chrześcijanki w pewnym sensie w podwójny sposób doświadczają prześladowań. W wielu krajach na porządku dziennym są porwania, gwałty, zmuszanie ich do małżeństwa. Z badań organizacji wynika, że na przykład w Korei Północnej wiele rodzin chrześcijańskich, u których zostanie odkryta Biblia lub które prywatnie wyznają swoją wiarę, trafia do specjalnych obozów reedukacyjnych, w których dzieci żyją jak niewolnicy. Łącznie zaś ocenia się, że z powodu wyznawanej wiary przebywa tam od 50 do 70 tys. chrześcijan. W niektórych rejonach rolniczych Górnego Egiptu chuligańskie zachowania w stosunku do dzieci są bardzo rozpowszechnione. W czterdziestoosobowych klasach zajmują one ostatnie miejsca oraz są dyskryminowane nie tylko przez rówieśników, ale przez samych nauczycieli. Nasila się to szczególnie w takich okresach jak Boże Narodzenie. Dzieci są wyszydzane z powodu swojej wiary. Z kolei w 2019 r. do najkrwawszych ataków na wyznawców Chrystusa doszło na Sri Lance, której ponad 75 proc. mieszkańców wyznaje buddyzm uznawany za bardzo agresywny i odmienny od ogólnie znanego pokojowego wizerunku tej religii. W wyniku zamachów na trzy kościoły (dwa katolickie i jeden protestancki) i cztery luksusowe hotele w kilku miastach Sri Lanki na Wielkanoc, do których przyznało się tzw. Państwo Islamskie (IS), zginęło 258 osób, a 600 zostało rannych. Były to największe ataki terrorystyczne na wyspie od zakończenia w niej w 2009 roku 30-letniej wojny domowej. Według władz Sri Lanki zamachy były odwetem za marcowy atak na meczety w Christchurch w Nowej Zelandii, gdzie zginęło 50 osób. Na Sri Lance budddyzm ma bardzo radykalne nastawienie i jego wyznawcy byli odpowiedzialni za akty przemocy w ostatnich 3 latach wobec hinduistów, stanowiących 13,2 proc. ludności i muzułmanów – 8,6 proc. Takie organizacje jak Brygada Buddyjska czy „Sinha Lei” (Krew Lwa) od dawna szerzą swą ideę jednego „narodu syngaleskiego”. Dotychczas odnotowano 89 ataków na chrześcijan w 2016 i 36 – do maja 2017. Wyznawcom Chrystusa, stanowiącym 9,1 proc. mieszkańców wyspy, odmawia się ponadto prawa do grzebania swych zmarłych na cmentarzach publicznych, ich świątynie są niszczone i zamykane, ekstremiści buddyjscy dopuszczali się też wobec nich aktów przemocy fizycznej oraz grozili im śmiercią. Papieże ostatnich pontyfikatów, począwszy od św. Jana Pawła II aż do Franciszka, wielokrotnie zwracali uwagę, że dziś jest więcej męczenników chrześcijańskich niż było ich w starożytności. Franciszek często przypomina, że „również dzisiaj wielu chrześcijan zabija się i prześladuje ze względu na ich miłość do Chrystusa. Oddają życie w milczeniu, bo ich męczeństwo nie zyskuje rozgłosu. A dziś jest więcej chrześcijan męczenników niż w pierwszych wiekach". Jednych na filmach o Jezusie Chrystusie bolą zęby z powodu wylewającej się z ekranu cukierkowatości, z kolei inni nosili koszulki z Robertem Powellem zakochani w jego chrystusowym wizerunku. Kino chętnie sięgało do ewangelii, nie zawsze radząc sobie z materią, o której chciało mówić. Były jednak filmy wybitne, które przeszły do historii kina. Żywot i męka Jezusa Chrystusa, reż. Ferdinand Zecca i Lucien Nonguet (1902-1905) Ten francuski niemy film uważany jest za jeden z pierwszych opowiadających o życiu Jezusa Chrystusa. W 44 minutach zawarte są najważniejsze wydarzenia z ewangelii od momentu zwiastowania aż po wniebowstąpienie. Choć w produkcji widoczny jest znak czasu, to fanów kina do dziś wzruszać mogą niecodzienne "efekty specjalne". Rozkoszować się możemy pojawiającymi się i znikającymi aniołami, Jezusem chodzącym po wodzie czy wstępującym do nieba. Ze względu na walory artystyczne i tematykę, film znalazł się na watykańskiej liście najbardziej znaczących filmów w dziejach kina. Choć z perspektywy współczesnego widza może być zbyt anachroniczny i przez to nużący, dla koneserów "pereł z lamusa" winien być nie lada gratką. From the Manger to the Cross, reż. Sidney Olcott (1912) To, że Amerykanie mają tendencję do pokazywania, że są najlepsi wiadomo od dawna. Tak jest też w przypadku tego filmu, który przez niektórych historyków kina uważany jest za pierwszą próbę przeniesienia życia Jezusa na ekran. Wystarczającym powodem do takiej opinii jest fakt, że trwa niewiele ponad godzinę. Jest to rzecz jasna produkcja niema. Wprowadzeniem do poszczególnych scen są plansze z fragmentami ewangelii. Budżet filmu wynosił, przeliczając na współczesną wartość dolara, około 2 mln $. Dochód jaki przyniósł producentom szacuje się na blisko 50 mln. Choć w mojej opinii jest to produkcja słabsza od powstałego dekadę wcześniej filmu francuskiego, ma ona swoich wiernych fanów. Dość powiedzieć, że jeszcze długo po II wojnie światowej "From the Manger to the Cross" pokazywany był jako sztandarowa filmowa opowieść o Chrystusie. The King of Kings, reż. Cecil B. DeMille (1927) Cecil DeMille wszedł do historii kina jako reżyser monumentalnego filmu "Dziesięcioro przykazań". Zarówno wersja z 1923 jak i jej remake z 1956 zachwycał rozmachem i - nowoczesnymi jak na tamte czasy - efektami specjalnymi. Do dziejów kinematografii weszła scena spektakularnego przejścia Żydów przez Morze Czerwone. Nie był to jedyny film biblijny DeMilla. W 1927 na ekrany kin weszła produkcja "The King of Kings" przedstawiająca ostatnie tygodnie życia Jezusa, jego śmierć i zmartwychwstanie. Nie jest to jednak produkcja będąca jedynie adaptacją zapisów ewangelicznych. Życie Jezusa i dramat jego ostatnich dni próbuje wpisać w fabularyzowaną opowieść stawiającą pytania o istotę zdrady i winy. Na głównych bohaterów wyrastają Judasz, Maria Magdalena i Kajfasz. Jezus staje się ofiarą rozgrywek politycznych i ludzkiej namiętności. Król królów, reż. Nicholas Ray (1961) Jednym z największych filmów o Chrystusie jest produkcja Nicholasa Raya "Król królów". Choć tytuł podobny jest do dzieła DeMilla, Ray podejmuje się próby przedstawienia całej działalności Jezusa - od jego narodzin do śmierci i zmartwychwstania. W opowieść wplątuje losy Heroda i jego rodziny, Piłata i Barabasza. Scenariusz, choć oparty na Nowym Testamencie, traktuje go jedynie jako fundament, rozwijając własną oryginalną narrację. W tym sensie niewątpliwie nawiązuje do filmu z 1927 roku. W rolę Jezusa wcielił się Jeffrey Hunter, a sposób jego gry zdobył uznanie krytyków. "Króla królów" wymienia się dziś jako jedną z lepszych adaptacji historii ewangelicznych. Zrealizowany jest z rozmachem i przepychem, typowym dla amerykańskiego kina w tamtym okresie. Geniuszem muzycznym popisał się twórca ścieżki dźwiękowej, kompozytor węgierskiego pochodzenia Miklós Rózsa, który wcześniej napisał muzykę do „Ben-Hura”, „El-Cida”, „Juliusza Cezara” i „Quo Vadis”. Ewangelia według świętego Mateusza (1964) Tym filmem rządziło od początku słowo „przekora". Pier Paolo Pasolini nakręcił go na przekór środowiskom katolickim oburzonym jego filmem „Twaróg”, w którym główny bohater - aktor - grający Jezusa w przedstawieniu pasyjnym, umiera na krzyżu...z powodu przejedzenia nieświeżym serem. Przekorna jest też obsada. Jezusa zagrał Enrique Irazoqui - komunista i kierowca ciężarówek, Maryję zaś matka reżysera. Przekornie odszedł od nadmiernego fabularyzowania dziejów Chrystusa, opierając się wyłącznie na kartach ewangelii św. Mateusza. Być może to właśnie spowodowało, że przekornie katoliccy konserwatyści znów piali z oburzenia, że dzieło czyni z Chrystusa rewolucjonistę i komunistę. Na przekór tym opiniom film podobał się papieżowi Pawłowi VI. W 1995 roku - oczywiście przekornie - trafił na listę filmów polecanych przez Watykan. Film z taką historią w istocie jest wart obejrzenia! Opowieść wszech czasów, reż. George Stevens (1965) Amerykanie kolejną próbę przedstawienia losów Jezusa Chrystusa podjęli w 1965 roku. Za kamerą stanął George Stevens, dwukrotny zdobywca Oskara za najlepszą reżyserię za filmy „Miejsce pod słońcem" i „Olbrzym”. W rolę Chrystusa wcielił się Max von Sydow, a w obsadzie znaleźli się także Telly Savalas i Chartlon Heston (ten sam, który zagrał rolę Mojżesza w filmie „Dziesięcioro przykazań”). Reżyser przeniósł nas do Palestyny cierpiącej pod rzymskim butem. Okrutny Piłat, niezrównoważony Herod Antypas i krzyże zdobiące palestyński krajobraz. Do takiego świata przychodzi Jezus. Wielu oczekuje do niego, że będzie przywódcą powstania antyrzymskiego, on jednak tych oczekiwań nie spełnia. Piłat i inni, reż. Andrzej Wajda (1972) Polskie kino również ma pewien wkład w filmowe interpretacje Nowego Testamentu. W 1972 roku w niemieckiej telewizji ukazał się film „Piłat i inni” w reżyserii Andrzeja Wajdy. Opowieść oparta na wątku z „Mistrza i Małgorzaty” przenosi wydarzenia sprzed 2000 lat do świata współczesnego. Jezus idzie na Golgotę uliczkami Berlina, a Judasz zdradza Chrystusa przez telefon. Proces Mesjasza oglądamy z perspektywy prokuratora Judei zaciekawionego dziwakiem, którego przyszło mu skazywać. Choć film luźno opiera się na ewangeliach stawia poważne pytania o aktualność i uniwersalność ich przekazów. Jesus Christ Superstar, reż. Norman Jewison (1973) Rock-opera Andrew Lloyda Webbera i Tima Rice'a, w 1973 roku - zaledwie po 3 latach po swoim powstaniu - doczekała się wersji kinowej. Była ona na tyle dobra, że czasem wydaje się, że najpierw powstał film, a dopiero po nich opera. W filmie, razem z grupą młodych ludzi, przynosimy się na pustynie, aby brać udział w przygotowaniach do wystawienia musicalu o Chrystusie. Bohaterami wstrząsają namiętności pokolenia hippisów. Jezus czuje się samotnikiem, którego nikt nie rozumie. Ma obok siebie Marię Magdalenę, która nie wie czy uczucie, którym go darzy nazwać ma miłością do mężczyzny, czy uwielbieniem dla Mistrza. W to wszystko wplątuje się Judasz (grany przez czarnoskórego Farida Daliego), dla którego Chrystus jest zwyczajnym oszustem. Jezus z Nazaretu, reż. Franco Zeffirelli (1977) Po emisji tego serialu powstał wśród teologów poważny problem - czy to Robert Powell ma twarz Jezusa Chrystusa, czy może Jezus Chrystus miał twarz Roberta Powella. Wielu chrześcijan nosić miało później koszulki z Mesjaszem dziwnie przypominającym brytyjskiego aktora. Nie mogło być zresztą inaczej. Powell stworzył kreację idealną. On nie tylko grał Chrystusa, wręcz stał się nim w stu procentach odpowiadając wyobrażeniom widzów. O dziwo nie w tej roli widział go na początku Zeffirelli. Jezusa zagrać miał Al Pacino albo Dustin Hoffman. Powell zagrać miał Judasza. Na szczęście stało się inaczej. Między innymi dzięki obsadzie dostaliśmy film absolutnie doskonały, najpełniej oddający ewangeliczny klimat. Jezus jest typowym bohaterem z filmów włoskiego reżysera - z jednej strony bardzo ludzki, z drugiej tajemniczy. Tak samo odbierają go jego uczniowie, których tak samo fascynuje jak przeraża. „Jezus z Nazaretu” to ponad 6 godzin wielkiej filmowej uczty podsycanej genialną muzyką Maurica Jarre. Żywot Briana, reż. Terry Jones (1977) Na wstępie należy powiedzieć, że nie jest to film o Jezusie, choć oparty jest na biblijnym koncepcie i może być uznawany za swoistą parodię filmów o tematyce biblijnej. Jest wręcz odtrutką na falę produkcji o tematyce ewangelicznej jaka zalała kino w latach 70. Film brytyjskiej grupy Monty Pythona opowiada o młodym galilejczyku Brianie, który omyłkowo zostaje uznany za Mesjasza. Oczywiście to tylko pretekst dla angielskich komików, którzy szydzą z konformizmu, nacjonalizmów i radykalizmu wszelkiej maści. Oczywiście produkcja spotkała się z oskarżeniami o bluźnierstwo i wyśmiewanie historii zbawienia. Zakazano jego emisji w Niemczech. Ostatnie kuszenie Chrystusa, reż Martin Scorsese (1988) To jeden z najbardziej kontrowersyjnych, szokujących i znienawidzonych filmów w historii kina. Oparty na powieści Nikosa Kazantzakisa, przedstawia Chrystusa jako normalnego człowieka, wstrząsanego schizofrenią, strachem, żądzami seksualnymi, bojącego się śmierci i samotności. Film Scorsese przedstawił do bólu ludzki wymiar Jezusa, co siłą rzeczy w wielu środowiskach mogło się nie podobać. Tym niemniej trudno kwestionować wartość filmu. Choć znalazł się na liście najbardziej antykatolickich filmów w dziejach i objęty powszechną anatemą, coraz częściej zaczyna się dostrzegać jego wartość. Pasja, reż. Mel Gibson (2004) W 2004 roku na ekrany kin wszedł film Mela Gibsona „Pasja”. Od początku wzbudzał kontrowersje. Krytycy zarzucali mu okrucieństwo i antysemityzm. Ten drugi zarzut wiązał się z wypowiedziami reżysera, których niewątpliwie nie można nazwać wyrazami sympatii dla Żydów. Ten pierwszy jest uzasadniony. Produkcja kapie krwią i naturalizmem. Niektórzy drwili wręcz, że bycie Mesjaszem nie uprawniało do posiadania tak kolosalnej ilości krwi. Film oparty jest zarówno na Nowym Testamencie jak i wizjach Anny Katarzyny Emmerich. Ciekawostką jest użycie w nim oryginalnych języków - łaciny i aramejskiego. Użycie łaciny spotkało się jednak z krytyką historyków, którzy twierdzili, że rzymscy żołnierze w tamtym regionie mówili raczej greką. Artykuł zatytułowany "Chrystus na ekranie" autorstwa Sławomira Adamkiewicza został opublikowany na licencji CC BY-SA Wybór najważniejszych tekstów o Eucharystii w pierwszych wiekach istnienia Kościoła Z okazji 46. Międzynarodowego Kongresu Eucharystycznego ukazuje się drugie, poprawione wydanie tomu pism wczesno - chrześcijańskich (I/II – V w.). Jest on podzielony na dwie części. W pierwszej znajdują się najważniejsze teksty Starego Testamentu w których Ojcowie widzieli wyjaśnienie tajemnicy Eucharystii wraz z ich komentarzami. Druga - poświęcona liturgii, stanowi centrum życia młodego Kościoła. Czytelnik znajdzie tu pisma dotyczące teologii Eucharystii, a także teksty liturgii eucharystycznej i opisy Mszy św. Dla dobrego zrozumienia zebranych w publikacji tekstów polecamy zapoznanie się z dwoma wstępami: liturgicznym i archeologicznym. Autorzy podjęli się także trudu skomentowania współczesnej Mszy św. słowami Ojców Kościoła. Ostatni rozdział pokazuje jak kształtowała się pobożność eucharystyczna i jakie formy przybierała. Każdy z tych tekstów jest zupełnie różny, jak różni byli ich autorzy, ale mówią one o jednej i tej samej Eucharystii, którą ukazują z różnych punktów widzenia.

uczta religijna pierwszych chrześcijan